Çocuklarda Gözlük Kullanımı

Bu, çoğu ebeveynin, özellikle çocukları bebekken veya yeni yürümeye başlayan yaş dönemde iken sorduğu bir sorudur. En iyi cevap, gerçekten gözlüğe ihtiyacı olan çoğu küçük çocuğun gözlüklerini sorunsuz (mutlu bir şekilde) takacağıdır, çünkü gözlüğün görüşlerini iyileştirdiğini fark ederler. Öncelikle myop cam takan çocuklar hemen net görüş sağladığından gözlüğü hevesle takmak isterler. Hipermetropide ise başlangıçta, bazı çocuklar gözlüklerini takmaya karşı bir miktar direnç gösterebilir, ancak ebeveynlerin olumlu bir tutum sergilemesi gerekir. Çocuk işbirliği yapmazsa, doktor çocuğun gözlüğe uyum sağlamasına yardımcı olmak amacıyla göz bebeğini büyütücü ve görmeyi bulanıklaştırıcı bir göz damlasını kısa süreli reçete edebilir.
Yeni yürümeye başlayan çocuklar, gözlükleri yalnızca iyi bir ruh halindeyken takmak isteyebilir ve olmadıklarında (diğer her şeyi de olduğu gibi) reddedebilirler. Bu nedenle kural şudur: Gözlük, bebek-çocuk uyandıktan sonra daha yataktan kaldırılmadan önce, hatta henüz giydirilmeden önce ilk iş olarak gözüne takılmalı, bu yolla çocuğun gözlüğü çıkarılmamak üzere giyilen bir kıyafeti şeklinde algılaması sağlanmalıdır.

GÖZLÜK TAKMAK ÇOCUĞUMUN GÖZLERİNİ KÖTÜLEŞTİRİR Mİ?

GÖZLÜK TAKMAK ÇOCUĞUMUN GÖZLERİNİ GÖZLÜĞE DAHA BAĞIMLI YAPAR MI?
Hayır. Aslında tam tersi doğru diyebliriz. Bir çocuk yazılan gözlüğü takmazsa, normal görme gelişimi olumsuz etkilenebilir. (Myop çocuklarda gözlük takmanın ilerleme ile  ilgili bağlantsı en son bölümde irdelenmiştir).

GÖZLÜĞÜ DEVAMLI KULLANMAK GEREKLİ MİDİR? DEVAMLI GÖZLÜK KULLANIMI NUMARANIN ARTMASINA YA DA AZALMASINA NEDEN OLUR MU?
Gözlük tam gün takılır!!
Devamlı gözlük kullanımı numaranın artmasına ya da azalmasına neden olmaz!
Tersine gözlük takmamanın sonuçları şunları içerebilir:
ambliyopi nedeniyle bir veya iki gözde kalıcı görme keskinliği kaybı;
şaşılık ve bunun sonucunda çift görme, derinlik algısı kaybı ve/veya aksi takdirde önlenebilecek olan bir şaşılık ameliyatı ihtiyacı; ve fonksiyonel görme yeteneğine sahip sadece tek bir gözü olan (monoküler) hastalarda iyi göze travma. Bu durumları önlemek için gözlüklerin bakımı yapılmalı, değiştirilmeli ve çocuk büyüdükçe gerektiğinde güncellenmelidir.
Görme sisteminin olgun olduğu yetişkinlerin aksine, uygun gözlük tedavisi almayan çocuklar kalıcı görme kaybı yaşayabilir; bu nedenle, yukarıda açıklanan koşullara sahip çocuklarda gözlük tıbbi olarak gereklidir.

KAYBEDİLEN VE KIRILAN GÖZLÜĞÜN DEĞİŞTİRİLMESİNDE GECİKME YAPILABİLİR Mİ?
Kaybedilen ve kırılan gözlüğün değiştirilmesinde 2-4 haftalık bir gecikme, bazı çocuklarda kalıcı görme bozukluğuna, ya da gözlükle kaybolmuş bir şaşılığın yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir.

ÇOCUĞUMA NASIL BİR GÖZLÜK CAMI ALMALIYIM?
Çocukların gündelik hayatlarında bisikletten düşme, kaza darbe gibi olumsuzluklarda gözlük camlarının parçalanıp gözlerine batma ihtimalini ortadan kaldırmak için, mineral camlar yerine %100 kırılmaz özelliğine sahip organik camlı gözlüklerin kullanımı gereklidir.
Organik camlar mineral camlar kadar kolay temizlenmemektedir. Eğer ekstra bir kaplama kullanılmadıysa toz tutma, kirlenme ve çizilme oranı daha yüksektir. Aynı zamanda mineral cama göre şeffaflığı daha azdır.
Antirefle  kaplamalı süperhidrofobik camlar ise çizilmelere karşı daha dayanıklı ve dirençlidir. Ancak bunlara gerek yoktur.

GÖZLÜK ÇERÇEVESİ NASIL OLMALIDIR?
Uygun çerçeve için çok kullandığımız bir tanım vardır: çocuğun yüzüne tam karşıdan baktığımızda, çerçevenin tam ortasındaki nokta, yani camın merkezi olan nokta, çocuğun göz bebeğinin üzerine düşmeliir. Öyle ise uygun çerçevedir.  Küçük çocuklarda kulağa oturtmak için özel aparatlar vardır veya kulak arkası bölüm kulağa oturacak şekilde yuvarlak kıvrımlıdır. Ayrıca küçük bebeklerde veya Down sendromu gibi burun kökü basıklıklarında, çerçevenin burun üzerine gelen orta bölününe silikon bir parça eklenir. Çerçevenin yüze uyumlu olması, gererek şakakları ve kulak arkalarını acıtmaması gerekir. Şeklinin yuvarlak veya dikdörgen olması anlam içermez.

GÖZLÜK BAKIMI NASIL YAPILIR?
Gözlükler kullanılmadığı zamanlarda bir kutuya konulmalıdır. Camların çizilmesin önlemek amacıyla, eğer bir yüzeye konacaksa, cam aşağı bakacak şekilde yerleştirilmemelidir. Çocuklar için slogan, “Gözlükler ya yüzünde kalır ya da kutusuna girer” olmalı. Gözlük camı yumuşak pamuklu bir bezle veya özel bir “mercek bezi” ile temizlenebilir. Çerçeveler bükülmüşse veya tam oturmuyorsa, ayarlama için optik mağazanıza götürün. Kolayca kırılabileceğinden çerçeveyi kendiniz ayarlamaya çalışmayın.

BİFOKAL CAMLI GÖZLÜKLER NASIL OLMALI?
Bazı içe kayma durumlarda, Down sendromlu veya SP li olup yakın görme problemi olan çocuklarda veya katarakt ameliyatından sonra, çocukların gözlüklerinde bifokal cam olacaktır; bu da gözlüğün alt bölümünün yakın okuma için ayarlandığı, yani gözlüğün çift odaklı olduğu anlamına gelir.
Bifokal  camlardaki yatay çizgi, çocuğunu gözbebeğinin içe kayma tedavisi içinse hemen ortasından veya üstte bahsedilmiş diğer durumlarda göz bebeğinin hemen altından geçmelidir (yetişkin gözlüklerindeki tipik çift odaklı konumdan önemli ölçüde daha yüksek) ve ideal olarak çizgi, çocuğun nereye bakacağını bilmesi için görünür olmalıdır.

OKUL ÇAĞINDAKİ ÇOCUKLAR İLE İLGİLİ GÖZLÜK BİLGİLENDİRMELERİ:

ÇOCUĞUMUN GÖZLÜĞE İHTİYACI OLDUĞUNA GÖRE SPOR VE YÜZME İLE İLGİLİ NE YAPMALIYIM?
Çocukların gündelik hayatlarında bisikletten düşme gibi olumsuzluklarda gözlük camlarının parçalanıp gözlerine batma ihtimalini ortadan kaldırmak için çocuklara organik camlı gözlükler yazılması yeterlidir.
Ancak aktif spor yapanlar mutlaka spor için özel olarak yapılmış gözlükler kullanmalıdır. Bunlar polivinil (daha net görüş sağlar) ve polikarbonat camlı gözlüklerdir. Bu konuda hekiminizden bilgi alabilirsiniz. Ayrıca yüzücüler için gözlükçünüze reçeteli yüzücü gözlüklerini sorabilirsiniz.

ÇOCUĞUM GÖZLÜKSÜZ DAHA İYİ GÖRDÜĞÜNÜ SÖYLÜYOR.
Damla konarak yapılan muayenede çocuğunuzun gözlük ihtiyacı olduğu söylenmesi sonrası çocuğunuzun sürekli gözlük takması ve bu şekilde bir süre sonra gözlük takmaya alışması gerenir. Görme bozukluğu olan çocuklar, görmek için gözlerini zorlarlar. Bu, göz kaslarını tek bir pozisyonda kilitleyecektir (tanım anlaşılabilir olması amacıyla kullanılmıştır). Çocuğun gözlerinin net görme ile ilgili kaslarını gevşetmesi ve yeni gözlüklerle net görebilmesi zaman alır. Çocuğunuzun göz kaslarının gevşemesi ve yeni gözlüklere alışması için yaklaşık 3 ila 5 gün beklenmesi gerekecektir.
Diğer bir  olasılık, çocuğunuzun reçetesinin değişmiş olması olabilir. Çocuğunuzun gözlüğünü çıkartmasına izin vermeden önce doktorunuza yeni bir muayene için götürün. Çocuklarda gözlük çıkarma kararı, çocuğunuzun görmesi ve/veya kayma durumunda uzun vadeli hasarlara neden olabilir. Gözlüğünü çıkartmasına izin verilen çocuklarda, öncesinde tedavi edilmiş bir göz tembelliğinin geri dönüşü, ya da gözlükle kaybolmuş bir şaşılığın yeniden ortaya çıkma yolu açılmış olabilir.

ÇOCUĞUM GÖZLÜKSÜZ NET GÖRÜYORSA NEDEN GÖZLÜĞE İHTİYACI VAR?
Gözlükler genellikle görüşü iyileştirmek için kullanılır. Ancak bazı içe veya dışa kayma  durumlarında gözleri düz (paralel) tutmak amaçlı da kullanılabilirler. Gözlük takma amacı her çocukta farklı olabilir.

GÖZ TEMBELLİĞİ OLMAYAN MİYOP ÇOCUKLARDA MYOPİK CAMLI GÖZLÜĞÜN DEVAMLI TAKILMASININ GÖZLÜK NUMARA ARTIŞ/AZALIŞINA ETKİSİ NEDİR?
Çalışmalar, gözlük takmanın miyopi ilerlemesini “yavaşlatmada” net bir etkisi olduğunu gösteriyor. Myopik tüm çocuklarda zaman içinde ve beklenen şekilde bir dereceye kadar “görsel bozulma” yaşanır, bu da gözlük numara artışı gerektirir.Ancak çalışmalar, gözlük takan öğrencilerin, gözlük takmayan öğrencilere göre önemli ölçüde daha az ciddi görme keskinliği düşüşü yaşadıklarını göstermiştir.

ÇOCUĞUM MAVİ IŞIĞI ENGELLEYEN GÖZLÜK TAKMALI MI?

DİJİTAL EKRANLARDAKİ MAVİ IŞIĞIN KONTROLÜ GEREKLİ Mİ?
Genellikle ekran kullanırken var olan mavi ışığın, uyku/uyanıklık döngüsünü (sirkadiyen ritim) bozabilmesi dışında kanıtlanmış bir toksisitesi yoktur. Yatmadan önce ekranlara maruz kalmak çocukları bu nedenle (sadece) uyanık tutabilir. Yatmadan en az 1 saat önce ekran kullanımının durdurulması önerilir. Ekranların uyku üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek için, (mavi ışığa maruz kalmayı sınırlamak amacıyla) akıllı telefonlarda ve tabletlerde gece ayarları kullanılabilir. Çocuklar için yatmadan önce tablet, cep telefonu veya bilgisayar kullanmak yerine, kitap okumak/hafif tonda müzik dinlemek en iyisidir.
Yatmadan önce mavi ışığı filtrelemek için mavi ışığı engelleyen gözlükler kullanmak da denenebilir; ama yukarıda bahsedilen nedenlere gerekli değildir. Çünkü mavi ışığı engelleyen gözlükler mavi ışığa maruz kalmayı azaltır ancak dijital göz yorgunluğunu azaltmaz.