ÇİFT GÖRME (DİPLOPİ) VE TEDAVİSİ:
Aynı görüntünün iki farklı görsel yönde algılanmasıdır. Kişi iki gözü açıkken çift gördüğünü ve bir gözünü kapatttığında çift görmenin ortadan kalktığını farkediyorsa, şaşılık ile ilgili bir çift görme akla gelir. Çift görme okuma, araba kullanma gibi becerilerin azalmasına yol açan başedilmesi zor bir durumdur.
Bir yetişkinde: Tiroid (Graves’) hastalığı, myastenia gravis gibi göz kaslarını tutan genel vücut hastalıklarına,
Göz kaslarını çalıştıran sinirlerin diyabet, multiple skleroz, beyin tümörü, kafa travması veya felç (inme) gibi nörolojik bir duruma bağlı felçleri veya yine nörolojik (sinir sistemi kaynaklı) hadiselerin beyindeki tek görme merkezi fonksiyonlarını bozmasına bağlı gelişen edinsel şaşılıklarda çift görme ortaya çıkabilmektedir.
Ayrıca çocukluk başlangıçlı stabil bir şaşılığın erişkin dönemde kontrolünün bozulduğu durumlarda da çift görme ortaya çıkabilir. Çocuklarda şaşılık, kayan gözün görme alanının bir bölümünün beyin tarafından görmezden gelindiği supresyon (baskılama) gibi uyum meaknizmaları ile ilişkilidir. Bu, çocukluk çağı başlangıçlı şaşılıklarda çift görmeyi (diplopiyi) önler. Ancak görme sistemi olgunlaştıktan sonra beyin artık bu baskılamayı gerçekleştiremez. Çift görme, erişkin yaşta kayma yönü veya miktarı değişirse ortaya çıkabilir. Bu olgularda kaymanın düzeltilmesine yönelik tedavi genellikle diplopiyi ortadan kaldırır, hastanın evde ve işte normal görsel aktivitelerine yeniden devam edebilmesine olanak sağlar.
Çift görme nedeninin mutlaka ortaya konmasını gerektiren bir belirtidir!
Tedavi, çift görmeye yol açan sorunun giderilmesi prensibine dayanır.
Şaşılığa bağlı çift görme tedavisinde prizmatik camlar, Botox veya cerrahi tedavi uygulanır. Genel vücut hastalıklarına bağlı çift görme tedavisi ise, ilgili iç hastalıkları, endokrinoloji ve nöroloji kinikleri ile işbirliği doğrultusunda tıbbi tedavi ile sağlanabilmektedir.
Kayan gözün kapatılması uygulaması, bir gözdeki görüşü engelleyerek diplopiyi ortadan kaldırabilir. Ancak bu yaklaşım tüm “binoküler fonksiyonları” (iki gözün aynı anda kullanımı ile gerçekleştirilebilen net görme ve derinlik algısı hali) engeller, periferik görme alanını sınırlar ve hasta için sosyal olarak rahatsız edicidir. Kayan gözün bir bantla kapatılması uygulaması, genellikle kendiliğinden düzelme şansı olan durumlarda veya kesin tedavi (botox veya cerrahi) gerçekleşene kadar uygulanan geçici bir yöntemdir.
PRİZMATİK CAMLAR:
Küçük derecelerdeki kaymalar, prizmatik camlı gözlüklerle (gözlük camına prizma monte edilmesi) tedavi edilebilir. Prizmatik camlarla tedavi, prizma yardımıyla çift görüntünün kaydırılarak üstüste konma girişimidir. Prizmatik camlı gözlükler veya daha yüksek dereceli kaymalarda, Fresnel membran prizmaların gözlük camına yapıştırılarak kullanılması, diplopi ve görsel karışıklığı giderebilir ve/veya normal derinlik algısını geri getirebilir. Bu fayda, yalnızca prizma gözlükleri takılıyken gerçekleşir. Gözlük çıkarılınca çift görme yeniden ortaya çıkar.
Prizmatik camlı gözlükler edinsel şaşılığa bağlı çift görmeyi (bazı durumlarda) ortadan kaldırır ancak “tedavi etmez”. Kayma miktarı fazlaysa, prizma camlar optik olarak görüntüyü bozarlar. Ayrıca farklı bakışlarda oküler kayma miktarı değişiyorsa (inkomitan şaşılık), prizmalar bu bakışlarda çift görmeyi düzeltmez; çünkü prizmatik camlar sadece öne, karşıya bakışı düzeltici etkidedir; gözler hareket ettiğinde prizmatik düzeltmenin derecesi değişmediğinden bu bakış yönlerinde çift görme devam eder.
Erişkin şaşılıkların çoğu inkomitandır (kayma miktarı bakış yönüne göre değişkenlik gösterir) ve bu nedenle uygun olgularda, genellikle prizma gözlükleriyle sadece düz bakışta çift görmenin ortadan kaldırılabilceği, diğer bakış yönlerinde çift görmenin süreceği bilinmelidir.