BOTOX

Botox (Botulinum toksini) 40 yılı aşkın süredir (1981) şaşılık tedavisinde kullanılmaktadır. Aslında Botox tedavisinin tıptaki ilk uygulaması şaşılık üzerinde olmuştur. 1989’da Amerikan Gıda İlaç Kurulu (FDA) onayı alındıktan sonra tüm dünyada şaşılık tedavisinde daha yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Başlangıçta cerrahiye bir alternatif olacağı umuduyla geliştirilmiştir. Göz kaslarına uygulanan dozlarda insan vücuduna hiçbir zararlı etkisi bulunmamaktadır.
Gözü hareket ettiren bir göz kasına çok az miktarda Botox enjekte edildiğinde, ilaç bu kasta etkisi ortalama 6 ay süren GEÇİCİ bir felce (güç kaybına) neden olur. Gözün hareket mekanizması,  vücudun diğer bölümlerinde olduğu gibi, bakış hareket yönündeki kasın kasılması sırasında buna karşıt yönde çalışan yani diğer yöne baktırmaya çalışan kasın (bu metinde “karşıt kas” kelimesi kullanılacaktır)  gevşemesi üzerinedir.
Kasa botox enjeksiyonu yapıldığı ve kasta geçici felç oluştuğu bu dönem zarfında karşısında olan onun tersine etki gösteren (karşıt) kas gözü çeker ve kasılarak sıkılaşır. Felçli kas ise bu sırada gerilir.  Felç olan kastaki zayıflama, gerilme (esneme) ve karşıt kastaki kasılıp sıkılaşma süreci, felç ilaç etkisi geçip düzeldiğinde etkilenen gözün daha dengeli (daha düz, daha kaymayan) bir konuma gelmesini sağlayabilir.

BOTOX HANGİ ŞAŞILIK TİPLERİNDE  KULLANILIR?

1. Küçük derecelerde olan kaymaları düzeltmek. Buna yapılmış bir şaşılık ameliyatından sonra olabilecek aşırı veya eksik düzeltmeler de dahildir.
2. Ameliyat sırasında. Bu özellikle, ameliyatı yalnızca bir gözle sınırlamak istediğimiz ve olağan ameliyat miktarlarının yeterli bir sonuç verme olasılığının düşük olduğu çok büyük açılı kaymalarda yararlıdır.
3. Daha önce birden fazla şaşılık ameliyatı geçirmiş, yeni bir ameliyatın çok zor olacağı öngörülen hastalarda
4. Göz çevresinden sörklaj bandı (ya da sponge) geçirilmesi yoluyla retina cerrahisi uygulanmış ve sonrasında doku yapışıklıkları nedeniyle şaşılık cerrahisinin zor ve sonucunun yetersiz olabilceği öngörülen hastalarda
5. Hastalığın ilerleme/gerileme sonucu olabilecek nihai sonucundan emin olamadığımız, ancak bu sonucu beklerken hastayı daha rahat ettirmek ve daha iyi işlev görmesini sağlama amaçlı olarak.. örn. altıncı sinir felci veya tiroid göz hastalığı.

BOTOX LA AMELİYATSIZ ŞAŞILIK TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?
Cerrahi girişimi  kabul etmeyen, dışa kayması olan ve belli sürelerde tekrarlanması gereken Botox enjeksiyonlarına olumlu bakan hastalarda botox, şaşılığı tedavi edebilen,  cerrahi dışı bir seçenek olabilir. BOTOX etkisi geçici olmasına rağmen bazı şaşılıklarda özellikle tekrarlanan botox uygulamaları (belirsiz sayıda enjeksiyonlar) sonrası kalıcı düzelme sağlanabilmektedir. Ancak her şaşılık Botox ile tedavi edilemez. Bu konuda şaşılık konusunda uzmanlaşmış bir hekim hangi tedavinin uygun olduğu kararını vermelidir.

BOTOX TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?
Botox enjeksiyonu erişkin yaş grubunda poliklinik koşullarında uygulanır. Çocuk hastalarda enjeksiyon hafif bir anestezi eşliğinde ameliyathane koşullarında uygulanmaktadır.
Botox enjeksiyonu iz bırakmayan (bazen gözün konjuktiva dediğimiz bölümünde küçük kanamalar olabilmektedir) uygulanması hasta açısından rahat olan ve gereken durumlarda defalarca tekrarlanabilen bir tedavi yöntemidir.

BOTOX ETKİSİ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKAR?
BOTOX etkisinin çalışmaya başlaması 2-3 gün, en büyük etkiyi (maksimum etki) elde etmesi 1 hafta-10 gün sürer  hafta sürer ve birkaç hafta içinde en güçlü etkisi giderek azalır.

BOTOX ENJEKSİYONU SONRASI SORUNLAR NELERDİR?:
Etki süresi zarfında çift görme ve oryantasyon bozukluğu bir sorun olabilir ve bunun için bir göz bandı ile ortalama 3 hafta kapama yapılması gerekebilir.
Bazen, yakındaki diğer göz kasları istemeden etkilenebilir ve bu, göz kapağının düşmesine (sıklığı yaklaşık %15 dir : her zaman düzelir– ancak birkaç hafta sürebilir) veya gözün hafif  yukarı veya aşağı kaymasına (sıklığı yaklaşık %15 dir: neredeyse her zaman düzelir) neden olabilir.
Gözde morarma ve kızarıklık nadirdir ve iyileşir.
Önceden yapılmış şaşılık ameliyatı varsa ameliyat kasın tedavisini zorlaştırabilir ve bazen enjeksiyondan vazgeçilmesine neden olabilir.
En yaygın kötü sonuç “yetersiz düzelme” dir. En istenmeyen kötü sonuç ise, yukarı veya aşağı kaymanın (vertikal kayma) oluşumudur (yaklaşık %1).

BOTOX’ UN GÖZ KASLARI DIŞINDA GÖZE UYGULANIM ALANI VARMI?

BLEFAROSPAZM – HEMİFASİAL SPAZM:
Botox’un göz kaslarına uygulandığı şaşılık durumları hariç gözde bir diğer kullanım alanı, istemsiz göz kasılmaları olarak kendini gösteren blefarospazm ve hemifasiyel spazmdır. Bu sorunlarda hastanın göz kapaklarında bazen tüm yüz yarısında istemsiz tekrafrlayıcı kasılmalar oluşur.  Hasta gözünü açamadığı için görme işlevini de yerine getiremez. Göz çevresi kaslara cilt üzerinden Botox enjeksiyonu bu hasta grubunda en etkili tedavi yöntemidir. Botox etkisi geçici oldundan blefarospazm ve hemifasiyel spazm hastalarında ortalama olarak 1-3 ayda bir enjeksiyonların tekrarı gerekmektedir.